Ứng Dụng APEL.Q tại Thổ Nhĩ Kỳ – Một Mô Hình Khai Mở Tiềm Năng Học Tập Suốt Đời
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự chuyển dịch sang nền kinh tế tri thức, việc công nhận kết quả học tập từ kinh nghiệm thực tiễn – hay còn gọi là APEL.Q (Accreditation of Prior Experiential Learning for Qualifications) – đang trở thành một xu hướng thiết yếu. Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những quốc gia đi đầu trong việc thử nghiệm và triển khai mô hình này như một phần của chiến lược học tập suốt đời và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
1. Đặt nền tảng từ Khung Trình độ Quốc gia (NQF)
Việc Thổ Nhĩ Kỳ điều chỉnh Khung trình độ quốc gia (NQF) tương thích với Khung trình độ châu Âu (EQF) cho thấy cam kết rõ ràng trong việc xây dựng một hệ sinh thái giáo dục mở, linh hoạt và có khả năng tích hợp học tập phi chính quy và không chính quy. Đây là tiền đề quan trọng để hiện thực hóa các chương trình công nhận năng lực theo chuẩn APEL.Q.
2. Hệ sinh thái dự án xác thực năng lực: đa dạng – linh hoạt – công nghệ
Dự án VITA:
Sử dụng công nghệ đánh giá dựa trên ICT, VITA là ví dụ điển hình trong việc tích hợp công nghệ để xác thực các năng lực đã đạt được trong nhiều bối cảnh học tập khác nhau. Dự án nhấn mạnh đến đánh giá các kỹ năng xã hội, tổ chức và cá nhân (SPOC) ở bậc 5 của NQF, qua đó cung cấp cơ hội chuyển đổi sang các chương trình đào tạo chính quy.
Sử dụng công nghệ đánh giá dựa trên ICT, VITA là ví dụ điển hình trong việc tích hợp công nghệ để xác thực các năng lực đã đạt được trong nhiều bối cảnh học tập khác nhau. Dự án nhấn mạnh đến đánh giá các kỹ năng xã hội, tổ chức và cá nhân (SPOC) ở bậc 5 của NQF, qua đó cung cấp cơ hội chuyển đổi sang các chương trình đào tạo chính quy.
Dự án CREAM:
Tập trung vào lĩnh vực văn hoá – nơi tính sáng tạo và sự không ổn định trong nghề nghiệp rất cao – dự án đã phát triển một phương pháp huấn luyện kết hợp (blended mentoring) để vừa đào tạo vừa xác thực kỹ năng phi chính quy của các nhà quản lý văn hoá. Đây là một bước đi tiên phong trong việc đưa xác thực kỹ năng vào các ngành sáng tạo – vốn thường bị bỏ qua trong hệ thống giáo dục truyền thống.
Sáng kiến ECVET ngành ô tô:
Mục tiêu là nâng cao tính chuyển đổi và di động nghề nghiệp trong khối châu Âu. Bằng cách công nhận kỹ năng đạt được từ nhiều hệ thống quốc gia khác nhau, dự án tạo điều kiện thuận lợi cho dịch chuyển lao động và học viên giữa các nước, góp phần hình thành thị trường lao động thống nhất trong EU.
Dự án xác thực kỹ năng cho người nhập cư:
Đây là một nỗ lực mang tính nhân văn và chiến lược, nhằm công nhận kỹ năng nghề tích lũy từ thực tế lao động của người nhập cư tại các nước như Thổ Nhĩ Kỳ, Bulgaria và Romania. Dự án góp phần hỗ trợ hội nhập xã hội, tăng khả năng tham gia thị trường lao động và tận dụng nguồn lực có giá trị nhưng chưa được công nhận.
3. Bài học và khuyến nghị chính sách
Từ các ví dụ nêu trên, có thể rút ra một số bài học quan trọng:
- APEL.Q không chỉ là công cụ đánh giá, mà là đòn bẩy để thiết lập hệ sinh thái học tập linh hoạt, đa chiều và công bằng.
- Ứng dụng công nghệ là yếu tố thúc đẩy hiệu quả và khả năng mở rộng của hệ thống xác thực năng lực.
- Sự tham gia của nhiều bên liên quan – từ chính phủ, tổ chức phi chính phủ đến doanh nghiệp – là điều kiện tiên quyết để các mô hình xác thực được thực thi hiệu quả và bền vững.
4. Định hướng chiến lược cho tương lai
Thổ Nhĩ Kỳ đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong tại khu vực trong việc thực thi hóa học tập suốt đời thông qua APEL.Q. Tuy nhiên, để phát triển bền vững và có tác động sâu rộng, quốc gia này cần:
- Tiếp tục hoàn thiện Khung trình độ quốc gia (NQF) và gắn kết chặt chẽ hơn với EQF
- Xây dựng kế hoạch hành động quốc gia rõ ràng cho chiến lược học tập suốt đời
- Thiết lập cơ chế đối thoại và hợp tác hiệu quả giữa các bên liên quan, đặc biệt giữa khu vực công – tư – thị trường lao động
Kết luận
Mô hình ứng dụng APEL.Q tại Thổ Nhĩ Kỳ là một ví dụ thành công về việc chuyển hóa giá trị của trải nghiệm thành giá trị học thuật và nghề nghiệp. Đây là minh chứng cho thấy khi được đầu tư đúng hướng, việc công nhận học tập phi chính quy và không chính quy sẽ trở thành công cụ chiến lược trong việc nâng cao năng lực con người, phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập quốc tế.
Tham khảo
- CEDEFOP (2014). European inventory on validation of non-formal and informal learning 2014: Country report Turkey. Truy cập: http://libserver.cedefop.europa.eu/vetelib/2014/87078_TR.pdf
- UIL, ETF, & CEDEFOP (2015). Global Inventory of Regional and National Qualifications Frameworks – Volume II: National and Regional Cases.
Hamburg: UNESCO Institute for Lifelong Learning. Truy cập: http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002351/235123e.pdf - UNESCO Institute for Lifelong Learning. APEL.Q pathways to lifelong learning – Turkey’s validation practices.
Dựa theo nội dung tổng hợp tại UNESCO UIL
Leave a Reply